Nieprzyjemny zapach z ust, czyli halitoza – jak sobie z nią radzić?

Halitoza to powszechnie występująca przypadłość. Co warto o niej wiedzieć? Jak ją rozpoznać? Co powoduje halitozę? Jak jej zaś efektywnie przeciwdziałać na co dzień?

Co to jest halitoza?

Do gabinetów stomatologicznych często zgłaszają się osoby mające taki kłopot. Szacuje się, że halitoza ustępuje „na tym polu” jedynie próchnicy i paradontozie.

Halitoza to nieprzyjemny zapach z ust, który objawia się nieświeżym oddechem. Najczęściej powodują go bakterie beztlenowe, które powstają z rozpadu związków białkowych. Prowadzą one bowiem do wytwarzania lotnych związków siarki.

Taki nieprzyjemny zapach z ust (wyczuwalny w trakcie np. wydychania powietrza) działa bardzo negatywnie na psychikę Pacjentów… Halitoza obniża samoocenę, pewność siebie i niekiedy prowadzi do „zamykania się w sobie”. Osoby mające „bad breath” nierzadko unikają zatem np. kontaktów towarzyskich, ponieważ po prostu się wstydzą… 

Halitozę możemy podzielić na rzeczywistą i rzekomą. Ta pierwsza jest pochodną przede wszystkim patologicznych zmian zachodzących w obrębie jamy ustnej lub fizjologicznych procesów organizmu (najczęstszy rodzaj). 

Halitoza rzekoma (inaczej „pseudohalitoza”) ma związek z psychiką. W praktyce tylko dany Pacjent uważa, że boryka się z nieświeżym oddechem. Nieprzyjemnego zapachu z jego ust nie wyczuwają jednak ani najbliżsi, ani lekarze.

Przykry zapach z ust – jak rozpoznać halitozę? 

Ta przypadłość jest na początku najczęściej rozpoznawana przez samych Pacjentów. Wyczuwają oni, że mają po prostu nieświeży oddech… Jak można to „zbadać” w domowych warunkach? W tym celu możesz chuchnąć sobie na dłoń, a następnie ją powąchać.

Niestety, Pacjenci czasami dowiadują się o swojej halitozie od członków rodziny, kolegów/koleżanek z pracy itd. Tutaj ważny jest sposób komunikacji! Trzeba umiejętnie dobierać słowa, aby rzeczywiście pomóc drugiej osobie, a nie wywołać ogromne uczucie wstydu…

Kolejnym istotnym zadaniem jest jak najszybsza wizyta u lekarza. Pacjenci najczęściej wybierają – w pierwszej kolejności – stomatologa, ponieważ halitoza zazwyczaj ma związek z tą dziedziną medycyny.

To lekarz powinien stwierdzić, czy dany Pacjent ma rzeczywiście taki kłopot (czasami jest diagnozowana „pseudohalitoza”). Dzięki temu będzie można podjąć odpowiednie kroki, aby wyeliminować halitozę z codziennego życia.

Nie bagatelizuj tego zagadnienia! Zaraz dowiesz się, że halitoza bierze się z rozmaitych przyczyn. Czasami chodzi o różne choroby, które (jeśli będą wykryte) powinny być jak najszybciej leczone.

Jak fachowo diagnozuje się to schorzenie? Doświadczony lekarz może np. rozpoznać halitozę w trakcie wywiadu medycznego i po przeprowadzeniu podstawowych oględzin jamy ustnej.

Można także przeprowadzić pewien test i zastosować Skalę Rosenberga. Zadaniem Pacjenta jest wydychanie powietrza przez specjalną, plastikową rurkę. Potem dentysta ocenia zapach jej końcówki i wystawia notę. Jakie są tutaj możliwości?

• 0: brak zapachu (i tym samym halitozy)
• 1: nieznacznie wyczuwalny zapach
• 2: lekko, ale już dość wyraźnie wyczuwalny zapach
• 3: umiarkowany zapach
• 4: mocno wyczuwalny zapach
• 5: bardzo mocno wyczuwalna nieprzyjemna woń

Do rozpoznania tej przypadłości stosuje się też halimetr. To urządzenie z czujnikiem elektrochemicznym, które generuje sygnał, jeżeli zostaną zidentyfikowane lotne związki siarki (aby to było możliwe, trzeba tylko przez chwilę dmuchać – zasada działania jest zatem podobna, jak w przypadku zwykłego alkomatu).

Przyczyny nieprzyjemnego zapachu z ust

W zdecydowanej większości przypadków halitoza jest konsekwencją tego, co dzieje się w jamie ustnej Pacjenta. Wśród głównych przyczyn są np.:

• nieprawidłowa higiena jamy ustnej (rezultatem jest m.in. płytka nazębna, kamień nazębny i próchnica zębów
• paradontoza 
• brak czyszczenia języka (należy usuwać nalot – m.in. z grzbietowej, tylnej części)
• brak usuwania w odpowiednim czasie korzeni zębów w stanie zapalnym (jeśli jest konieczna ekstrakcja, to należy się jej poddać)
• infekcje grzybicze
• infekcje dotyczące błony śluzowej jamy ustnej

Z czego jeszcze bierze się halitoza?

• schorzenia laryngologiczne (m.in. przewlekłe zapalenie migdałków, ostre zapalenie gardła, angina ropna)
• choroby układu pokarmowego (m.in. rak przełyku, choroba refluksowa przełyku, uchyłki przełyku, schorzenia jelit – m.in. choroba Crohna)
• choroby układu oddechowego (m.in. nowotwory, zapalenie płuc)
• cukrzyca
• kłopoty z nerkami (m.in. mocznica)
• niewydolność i marskość wątroby
• inne nowotwory
• zmiany hormonalne (z tego względu przykry zapach z ust mają niektóre kobiety w ciąży i panie w okresie menstruacji).
• alkoholizm 
• palenie papierosów
• nadmierny stres
• przyjmowanie pewnych medykamentów (m.in. chodzi o niektóre leki moczopędne, czyli diuretyki)

W przypadku dzieci cuchnący oddech wynika jeszcze czasami z ciał obcych znajdujących się w jamie nosowej.

Czy dieta może wpływać na nieświeży oddech?

Zastanawiasz się, jak pozbyć się nieprzyjemnego zapachu? Jedną z przyczyn halitozy jest niewłaściwa dieta. Zacznij zatem dbać o siebie i swój żołądek!

Ważne jest nie tylko to, co jemy, ale także regularność na tej płaszczyźnie. W końcu halitoza bierze się również z… głodówek (jeśli zatem chcesz np. zrzucić zbędne kilogramy, to rób to pod opieką wykwalifikowanego dietetyka). 

Chcesz poznać sposoby na nieświeży oddech? Czego zatem unikać w codziennym menu? Eksperci od dietetyki wymieniają m.in. czosnek pospolity, chrzan, cebulę itd. Pamiętaj, że aromatyczne warzywa/przyprawy mogą powodować kłopoty w postaci nieprzyjemnego zapachu z ust.

Czego jeszcze należy unikać? To m.in.:

• słodycze – cukier m.in. przyspiesza rozwój bakterii
• kawa – kofeina przyczynia się m.in. do suchości w ustach. Jeśli zaś ślina nie jest produkowana w optymalnej ilości, to bakterie zaczynają się szybko rozmnażać)
• kolorowe napoje
• energetyki
• napoje procentowe

Domowe sposoby na brzydki zapach

Przyczyny nieświeżego oddechu są głównie związane z jamą ustną. Dlatego tak ważna jest codzienne higiena!

Dokładne mycie zębów powinno być przeprowadzane minimum 2 razy dziennie. Należy bezwzględnie wykonywać to zadanie rano i wieczorem (przed pójściem spać).

Najlepiej jednak, aby szczoteczka do zębów była przez Ciebie używana po każdym posiłku. Nie zawsze jest to możliwe, ale jeśli np. pracujesz zdalnie w domu/mieszkaniu, to nie bagatelizuj tego zagadnienia.

Co jeszcze należy robić, aby uniknąć przykrej woni z ust? Pamiętaj, aby stosować nie tylko odpowiednią szczoteczkę do zębów i pastę. Żeby usunąć resztki pokarmowe, konieczne jest używanie nici dentystycznej (minimum raz dziennie). Warto również korzystać ze szczoteczek międzyzębowych i irygatorów (to wskazane np. w przypadku Pacjentów z aparatami ortodontycznymi).

Nie chcesz, aby oddychanie wiązało się z wydobywaniem nieprzyjemnej woni? Stosuj zatem porządny płyn do płukania jamy ustnej (zawierający m.in. taki składnik, jak chloroheksydyna).

Nie zapominaj o odpowiedniej diecie (jeśli masz kłopot z nieświeżym oddechem i nie wynika to z kłopotów stomatologicznych, czy laryngologicznych, to skonsultuj się z dietetykiem).

Ważne jest odpowiednie nawadnianie organizmu. Należy zatem pić minimum 2 litry wody dziennie (chociaż to zależy m.in. od płci, pory roku i codziennego stylu życia) – w ten sposób wyeliminujesz też suchość w jamie ustnej).

Jakie jeszcze domowe sposoby warto mieć na uwadze? Do płukania buzi możesz stosować napary z ziół. Co ciekawe, ten sposób polecał już Hipokrates!

Rekomendowane są też m.in. cynamon, pietruszka zwyczajna i imbir (zawierający olejek eteryczny). 

Jak przeciwdziałać brzydkiemu zapachowi z ust u dziecka i dorosłego?

Należy m.in. systematycznie chodzić do stomatologa (co najmniej raz na pół roku) i poddawać się profesjonalnym zabiegom higienizacyjnym.

Halitoza może pojawiać się okresowo lub występować stale. Aby ją leczyć, należy poznać genezę kłopotu. Jeśli badania diagnostyczne wykażą, że przyczyną jest np. próchnica, to po wyleczeniu zębów problem z nieświeżym oddechem powinien ustąpić itd.

Czasami stomatologia nie jest w stanie tutaj pomóc. Niekiedy geneza problemu znajduje się bowiem gdzie indziej. Warto zatem udać się np. też do lekarza rodzinnego. Fachowiec (na podstawie zebranych informacji i różnych badań) będzie w stanie doradzić, do kogo należy się wybrać w dalszej kolejności.

Jeśli przyczyną halitozy jest np. refluks, to wówczas konieczna jest wizyta u gastrologa i stosowanie odpowiednich leków itd.

Inne często zadawane pytania przez Pacjentów kliniki IMPLANTIS

Co jeszcze warto przeczytać? 

1. „Halitosis: Current concepts on etiology, diagnosis and management” – U. Kapoor, G. Sharma, M. Juneja, A. Nagpal 

2. „Genuine halitosis in patients with dental and laryngological etiologies of mouth odor: severity and role of oral hygiene behaviors” – S. Herman, G. Lisowska, J. Herman, M. Misiołek, E. Wojtyna

Przeczytaj również:

• Martwy ząb – co to oznacza, jak go leczyć?
• Zepsute zęby – jak przełamać wstyd przed dentystą?
• Zepsute zęby i ich wpływ na nasze zdrowie